Tổng hợp lý thuyết bài tập tính tích phân bằng phương pháp đổi biến số với các hàm vô tỉ quen thuộc toán lớp 12

Bài tập Tính tích phân bằng phương pháp Đổi biến số với các hàm vô tỉ quen thuộc

Phương pháp đổi biến số hàm vô tỉ quen thuộc

– Trong biểu thức của $f\left( x \right)dx$ có chứa căn thì đặt căn đó bằng t.

– Trong biểu thức của $f\left( x \right)dx$ có chứa biểu thức lũy thừa bậc cao thì đặt biểu thức đó bằng t.

– Trong biểu thức của $f\left( x \right)dx$ có chứa hàm mũ với biểu thức trên mũ là một hàm số thì đặt biểu thức trên mũ bằng t.

Bài tập trắc nghiệm tính tích phân hàm vô tỉ có đáp án chi tiết

Lời giải chi tiết

Chú ý: Đổi biến nhớ phải đổi cận.

1. a) Đặt $t=\sqrt{2x-1}\Leftrightarrow {{t}^{2}}=2x+1\Leftrightarrow dx=tdt.$ Đổi cận $\left\{ \begin{matrix} x=0\Rightarrow t=1 \\   x=4\Rightarrow t=3  \\\end{matrix} \right..$

Khi đó $I=\int\limits_{1}^{3}{\frac{t}{3+t}dt=}\int\limits_{1}^{3}{\left( 1-\frac{3}{t+3} \right)dt=}\left( t-3\ln \left| t+3 \right| \right)\left| \begin{matrix}   ^{3}  \\   _{1}  \\\end{matrix} \right.=3-3.\ln 6-1+3.\ln 4=2+3.\ln \frac{2}{3}.$

1. b) Đặt $t=\sqrt{{{e}^{x}}+1}\Leftrightarrow {{t}^{2}}={{e}^{x}}+1\Leftrightarrow 2tdt={{e}^{x}}dx\Leftrightarrow dx=\frac{2t}{{{t}^{2}}-1}dt.$

Đổi cận $\left\{ \begin{matrix}   x=0\Rightarrow t=\sqrt{2}  \\   x=\ln 3\Rightarrow t=2  \\\end{matrix} \right.,$ khi đó $I=2\int\limits_{\sqrt{2}}^{2}{\frac{dt}{{{t}^{2}}-1}=}\ln \left| \frac{t-1}{t+1} \right|\left| \begin{matrix}   ^{2}  \\   _{\sqrt{2}}  \\\end{matrix} \right.=-\ln 3\left( 3-2\sqrt{2} \right).$

1. c) Đặt $t=\sqrt[3]{1-x}\Leftrightarrow {{t}^{3}}=1-x\Leftrightarrow 3{{t}^{2}}dt=-dx.$ Đổi cận $\left| \begin{matrix} x=1\Rightarrow t=0\text{ }  \\   x=9\Rightarrow t=-2  \\\end{matrix} \right.$

Khi đó $I=\int\limits_{0}^{-2}{\left( 1-{{t}^{3}} \right)t\left( -3{{t}^{2}} \right)dt=}\int\limits_{0}^{-2}{\left( {{t}^{6}}-{{t}^{3}} \right)dt=}3\left( \frac{{{t}^{7}}}{7}-\frac{{{t}^{4}}}{4} \right)\left| \begin{matrix}   ^{-2}  \\   _{0}  \\\end{matrix} \right.=\frac{-468}{7}.$

1. d) Đặt $x=2\sin t\Rightarrow dx=2\cos tdt\left( t\in \left[ 0;\pi \right] \right).$ Đổi cận $\left\{ \begin{matrix} x=0\Rightarrow t=0\text{  }  \\   x=1\Rightarrow t=\frac{\pi }{6}  \\\end{matrix} \right..$

Khi đó $I=\int\limits_{0}^{\frac{\pi }{6}}{\frac{4\cos t}{\sqrt{4-4{{\sin }^{2}}t}}dt=}\int\limits_{0}^{\frac{\pi }{6}}{\frac{4\cos t}{2\cos t}dt=}2\int\limits_{0}^{\frac{\pi }{6}}{dt=}2t\left| \begin{matrix}   ^{\frac{\pi }{3}}  \\   _{0}  \\\end{matrix} \right.=\frac{\pi }{3}.$

Lời giải chi tiết

Đặt $t=\sqrt{x+9}\Rightarrow {{t}^{2}}=x+9\Rightarrow 2tdt=dx.$ Đổi cận $\left| \begin{matrix}   x=16\Rightarrow t=5\text{  }  \\   x=55\Rightarrow t=8  \\\end{matrix} \right.$

Khi đó $I=\int\limits_{5}^{8}{\frac{2tdt}{\left( {{t}^{2}}-9 \right)t}=}\int\limits_{5}^{8}{\frac{2dt}{\left( t-3 \right)\left( t+3 \right)}=}\frac{2}{6}\ln \left| \frac{t-3}{t+3} \right|\left| \begin{matrix}   ^{8}  \\   _{5}  \\\end{matrix} \right.=\frac{1}{3}\ln \frac{5}{11}-\frac{1}{3}\ln \frac{1}{4}=\frac{2}{3}\ln 2+\frac{1}{3}\ln 5-\frac{1}{3}\ln 11$

Do đó $a=\frac{2}{3};b=\frac{1}{3};c=-\frac{1}{3}\Rightarrow a-b=-c.$ Chọn A.

Lời giải chi tiết

Đặt $t=\sqrt{4x+1}\Rightarrow {{t}^{2}}=4x+1\Rightarrow tdt=2dx.$ Đổi cận $\left| \begin{matrix}   x=6\Rightarrow t=5  \\   x=2\Rightarrow t=3  \\\end{matrix} \right.$

Khi đó $I=\frac{1}{2}\int\limits_{3}^{5}{\frac{tdt}{\left( \frac{{{t}^{2}}+1}{2} \right)+t}}dt=\int\limits_{3}^{5}{\frac{tdt}{{{(t+1)}^{2}}}=\int\limits_{3}^{5}{\left( \frac{1}{t+1}-\frac{1}{{{(t+1)}^{2}}} \right)dt=}}\left( \ln \left| t+1 \right|+\frac{1}{t+1} \right)\left| \begin{matrix}   ^{5}  \\   _{3}  \\\end{matrix} \right.=\ln \frac{3}{2}-\frac{1}{12}$

$=\ln 3-\ln 2-\frac{1}{12}\Rightarrow a=1;b=-1;c=\frac{-1}{12}$

Do đó $A=a+4b+12c=1-4-1=-4.$ Chọn B.