Soạn bài Bước vào đời
* Trước khi đọc:
Câu hỏi (Trang 45 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Theo bạn, trong gia đoạn “bước vào đời”, việc định hướng tương lai của mỗi cá nhân thường chịu tác động của những yếu tố nào?
Trả lời
Chịu rất nhiều tác động:
– Tác động ở bên trong: Hoàn cảnh gia đình, tính cách cá nhân và niềm tin, đam mê của bản thân.
– Tác động ở bên ngoài: Nhu cầu của thị trường, xu hướng phát triển xã hội và sự ảnh hưởng của những người bên ngoài.
– Ngoài ra còn cần sự may mắn và liều lĩnh dám trải nghiệm.
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc
1. Chú ý cách giới thiệu sự kiện của tác giả
Trả lời
Nhờ cách giới thiệu sự kiện độc đáo và sáng tạo, Đào Duy Anh đã biến bài “Bước vào đời” thành một tác phẩm hấp dẫn với giá trị giáo dục cao, giúp người đọc hiểu rõ hơn về các sự kiện lịch sử và những bài học quý giá trong cuộc sống.
2. Tác giả đã gợi lại bối cảnh chính trị – xã hội Việt Nam giữa thập niên hai mươi của thế kỉ XX như thế nào?
Trả lời
Về chính trị: Nền thống trị của thực dân Pháp ngày càng bóc lột và áp bức nặng nề, khiến đời sống của người dân Việt Nam vô cùng khổ cực. Phong trào yêu nước phát triển mạnh mẽ với nhiều hình thức khác nhau, từ đấu tranh tự phát đến các phong trào yêu nước theo khuynh hướng tư tưởng mới.
Về xã hội: Nền xã hội phong kiến Việt Nam đang dần tan rã, với nhiều hủ tục và tập quán lạc hậu vẫn còn tồn tại. Nền giáo dục thực dân hạn chế đã khiến trình độ dân trí thấp.
Về văn hóa: Nền văn hóa Việt Nam đang trong giai đoạn giao thoa giữa truyền thống và hiện đại. Nhiều trào lưu văn hóa mới du nhập vào Việt Nam, tạo nên sự đa dạng và phong phú trong đời sống văn hóa.
3. Hình dung về nhân vật được tái hiện trong kí ức của tác giả.
Trả lời
Nhân vật được tái hiện trong ký ức của tác giả là một thanh niên yêu nước, đang bước vào đời. Nhân vật này có những đặc điểm sau:
Lòng yêu nước nồng nàn: Anh luôn quan tâm đến vận mệnh của đất nước và mong muốn góp sức mình để giải phóng dân tộc.
Tinh thần ham học hỏi: Anh luôn khao khát tiếp thu kiến thức mới nhằm phục vụ cho công cuộc xây dựng đất nước.
Ý chí quyết tâm: Anh không ngại khó khăn, thử thách và luôn quyết tâm theo đuổi mục tiêu của mình.
4. Tác giả đã cảm nhận thế nào về sức ảnh hưởng của những nhân vật lịch sử đối với cá nhân mình?
Trả lời
Tác giả đã cảm nhận sâu sắc về sức ảnh hưởng của những nhân vật lịch sử đối với cá nhân mình. Những nhân vật như Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh đã truyền cho tác giả lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần ham học hỏi, và ý chí quyết tâm theo đuổi mục tiêu giải phóng dân tộc.
* Sau khi đọc:
Nội dung chính: Tác phẩm là một minh chứng cho sức ảnh hưởng to lớn của những nhân vật lịch sử đối với cá nhân tác giả. Trong tác phẩm này, tác giả đã kể lại những kỷ niệm đẹp đẽ của mình về những lần gặp gỡ các nhân vật lịch sử nổi tiếng, và những bài học quý giá mà ông đã học được từ họ.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc
Câu 1 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Đoạn trích kể về sự kiện gì? Tác giả đã kể câu chuyện từ điểm nhìn nào? Nêu ý nghĩa của việc lựa chọn điểm nhìn đó.
Trả lời
– Sự kiện và điểm nhìn:
+ Sự kiện: Đoạn trích kể về sự kiện tác giả nhận được tin Phan Châu Trinh qua đời khi tác giả đang là một thanh niên 18 tuổi.
+ Điểm nhìn: Câu chuyện được kể từ điểm nhìn của ngôi thứ nhất (nhân vật “tôi”).
– Ý nghĩa của việc lựa chọn điểm nhìn:
+ Giúp thể hiện tình cảm chân thực, sâu sắc của tác giả đối với sự kiện và nhân vật Phan Châu Trinh.
+ Tạo sự gần gũi, đồng cảm giữa người đọc và tác giả.
+ Giúp người đọc hiểu rõ hơn về tâm tư, tình cảm của một thanh niên yêu nước trong giai đoạn lịch sử.
Câu 2 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tính phi hư cấu của hồi kí đã được thể hiện thế nào trong văn bản?
Trả lời
Tính phi hư cấu:
– Sự xuất hiện của Phan Bội Châu trong giấc mơ của tác giả
– Cuộc trò chuyện của tác giả và Phan Bội Châu
Câu 3 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Trong đoạn trích, nhân vật “tôi” đã thể hiện hoài bão “bước vào đời” như thế nào? Điều gì đã thôi thúc tác giả hành động vì hoài bão đó?
Trả lời
– Hoài bão mà nhân vật “tôi” thể hiện: Khao khát được “bước vào đời” để cống hiến cho đất nước, giúp cho dân tộc.
– Điều thôi thúc tác giả hành động:
+ Sự ảnh hưởng của cụ Phan Bội Châu
+ Lòng yêu nước
+ Niềm tin vào bản thân
Câu 4 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Đoạn trích cho thấy những gì đang diễn ra trong đời sống chính trị – xã hội Việt Nam và cách sống của tầng lớp tri thức lúc bấy giờ?
Trả lời
– Đời sống chính trị: đất nước ta đang chịu áp lực của thực dân Pháp và khi đó phong trào yêu nước của nhân dân ta cũng vô cùng mạnh mẽ.
– Cách sống của tầng lớp tri thức: họ đều có lòng yêu nước nồng nàn và khao khát được cống hiến cho đất nước.
Câu 5 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Những nhân vật lịch sử nào được nhắc đến trong đoạn trích? Sức ảnh hưởng của các nhân vật ấy đối với những thanh niên giàu tinh thần dân tộc thời đó được thể hiện như thế nào?
Trả lời
– Nhân vật lịch sử được nhắc đến trong đoạn trích là Phan Bội Châu.
– Nhờ sự ảnh hưởng của cụ Phan Bội Châu và những nhân vật lịch sử khác, nhiều thanh niên Việt Nam thời đó đã hăng hái tham gia phong trào yêu nước, góp phần vào sự nghiệp giải phóng dân tộc.
Câu 6 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chỉ ra một yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản và phân tích vai trò của chúng trong việc giúp tái hiện kí ức về một giai đoạn đã qua của cuộc đời.
Trả lời
* Yếu tố miêu tả:
– Miêu tả cảnh vật: Tác giả miêu tả rất nhiều về bức tranh thiên nhiên “hùng vĩ”: có sông nước, núi non,…
– Miêu tả con người: Miêu tả cụ Phan Bội Châu với hình ảnh gần gũi, hiền lành, thân thuộc,…
– Miêu tả tâm trạng: lúc thì “xao xuyến”, “háo hức” lúc lại “bồi hồi”, “xúc động”
* Yếu tố biểu cảm:
– Sử dụng nhiều phép ẩn dụ (so sánh, ẩn dụ) để thể hiện cảm xúc
– Sử dụng nhiều câu cảm thán để bày tỏ sự tôn trọng với cụ Phan Bội Châu.
– Đồng thời còn có giọng điệu trữ tình nhẹ nhàng và ngọt ngào.
* Vai trò của miêu tả, biểu cảm trong đoạn trích:
– Giúp tái hiện lại sinh động và rõ ràng cho độc giả
– Thể hiện tình cảm và sự tôn trọng dành cho cụ Phan Bội Châu cũng như tình yêu quê hương, đất nước.
– Giúp người đọc suy ngẫm về cuộc đời.
Câu 7 (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Qua đoạn trích, bạn rút ra bài học gì về sự lựa chọn hướng đi khi đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời?
Trả lời
Qua đoạn trích, tôi đã rút ra được những bài học sâu sắc về lựa chọn hướng đi khi đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời:
– Bài học về sự kiên trì và quyết tâm theo đuổi mục đích của bản thân
– Bài học về lòng yêu nước và ý chí kiên cường
– Bài học về tầm quan trọng của việc học và rèn luyện.
* Kết nối đọc – viết
Đề bài (trang 50 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Từ nội dung văn bản Bước vào đời và những trải nghiệm cá nhân, bạn hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về chủ đề: khát vọng của tuổi trẻ hôm nay.
Trả lời
Khi đọc “Bước vào đời”, tôi cảm thấy lòng mình bồi hồi trước khát vọng mãnh liệt của tác giả khi bước vào ngưỡng cửa cuộc sống. Khát vọng ấy cũng là khát vọng chung của tuổi trẻ ngày nay. Trong thời đại mới, chúng ta sống giữa vô vàn cơ hội và thách thức. Chúng ta được thừa hưởng những thành tựu khoa học kỹ thuật tiên tiến, học tập và trưởng thành trong môi trường hiện đại. Tuy nhiên, chúng ta cũng đối mặt với nhiều khó khăn như áp lực học tập, vấn đề việc làm và những cám dỗ của xã hội. Vì vậy, khát vọng của tuổi trẻ hôm nay là được học tập, rèn luyện và cống hiến cho xã hội. Chúng ta mong muốn trau dồi kiến thức và kỹ năng để trở thành những người có ích cho đất nước. Chúng ta khao khát tham gia vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, góp phần tạo nên một Việt Nam giàu mạnh, văn minh. Khát vọng của tuổi trẻ hôm nay là được sống một cuộc đời ý nghĩa, tự do, độc lập và hạnh phúc. Chúng ta mong muốn sống trong một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh. Khát vọng của tuổi trẻ hôm nay là ngọn lửa cháy bỏng trong tim mỗi người, là động lực thúc đẩy chúng ta học tập, rèn luyện và phấn đấu. Nó là niềm tin giúp chúng ta vượt qua mọi khó khăn và thử thách. Hãy để khát vọng của tuổi trẻ dẫn dắt chúng ta đến thành công, góp phần xây dựng một Việt Nam ngày càng giàu mạnh và văn minh.
Xem thêm các bài soạn văn lớp 12 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
Nghệ thuật băm thịt gà
Bước vào đời
Thực hành tiếng Việt trang 50
Viết bài văn nghị luận bàn về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ (Cách ứng xử trong các mối quan hệ gia đình, xã hội)
Trình bày quan điểm về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ (Cách ứng xử trong các mối quan hệ gia đình, xã hội)
Củng cố, mở rộng trang 58