Soạn bài Dòng Mê Kông “giận dữ”
* Nội dung chính: Văn bản đã cung cấp thông tin hiện trạng sạt lở ở dòng sông Mê Kông và những hệ quả của nó.
* Hướng dẫn đọc
Câu 1 (trang 106 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Xác định kiểu bố cục của văn bản. Nhận xét mức độ phù hợp giữa nhan đề với nội dung của văn bản. Đề xuất một nhan đề khác cho văn bản và lí giải cơ sở đề xuất của bạn.
Trả lời:
– Kiểu bố cục logic.
– Nội dung văn bản phù hợp với nhan đề và bố cục của văn bản, thể hiện một cách chi tiết hóa nội dung được gợi ra từ nhan đề.
– Đề xuất nhan đề mới: “Tiếng kêu” của dòng Mê Kông
– Cơ sở đề xuất: dựa vào nội dung mà văn bản cung cấp.
Câu 2 (trang 106 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Những thông tin, dữ liệu được nêu trong văn bản có ý nghĩa thời sự trong thời điểm hiện tại hay không? Hãy lí giải.
Trả lời:
– Những thông tin, dữ liệu nêu ra trong văn bản hiện nay vẫn còn ý nghĩa thời sự.
– Bởi vì: trong thời đại ngày nay, đất đai vẫn bị xói mòn gây ra bão lũ, sạt lở nghiêm trọng, gây hậu quả nặng nề đến người và tài sản.
Câu 3 (trang 106 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Xác định thông tin cơ bản và thông tin chi tiết của phần văn bản Sông đói “ngoạm bờ”. Phân tích vai trò của các thông tin chi tiết trong phần văn bản trên.
Trả lời:
– Thông tin cơ bản: Xây dựng hàng loạt đập thủy điện ở Trung Quốc – thượng nguồn Mê Kông dẫn đến thiếu phù sa.
– Thông tin chi tiết:
+ Hàng loạt đập thủy điện ở Trung Quốc – thượng nguồn Mê Kông đi vào hoạt động → lượng phù sa mịn tại hạ nguồn giảm.
+ Hệ quả:
• Tỉ lệ xói – bồi ngày càng chênh lệch ở hầu hết các địa phương.
• Sạt lở nhiều ở các tỉnh dọc sông Tiền.
• Cả dòng sông và con người đều trong cơn “khát” cát.
• Nghiên cứu của SIWRR từ 2012 kết luận: Nếu không có khai thác cát, diễn biến xói bồi sẽ rất ít.
• Năm 2022, kết luận được chỉ ra rằng: Hơn 80
– Vai trò của những thông tin chi tiết:
+ giúp cho người đọc dễ dàng hình dung và nhận biết được quá trình và những nguyên nhân, hậu quả mà việc làm của con người gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc bồi đắp phù sa và gây ra xói – bồi.
+ người đọc hiểu một cách rõ ràng về những hành động của con người đang tác động trực tiếp, khai thác quá mức đến độ báo động gây ra nhiều thiệt hại nghiêm trọng, đáng quan tâm.
Câu 4 (trang 106 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nhận xét hiệu quả sử dụng của những từ ngữ như vết thương, nội soi tổng quát, cơ thể tự nhiên trong phần văn bản: “Khi “vết thương” ở bờ sông vừa tạm lành, các cơ quan chuyên môn lại phát hiện mối nguy mới nhiều khả năng sẽ phức tạp hơn cho cù lao An Bình … như chặt phá rừng, xây dựng đập hay khai thác cát, đều sẽ phải “trả giá””.
Trả lời:
– Việc tác giả sử dụng những từ ngữ như vết thương, nội soi tổng quát, cơ thể tự nhiên trong phần văn bản trên có tác dụng:
+ thể hiện một cách chi tiết, gợi hình, giúp cho người đọc dễ dàng hình dung được tình trạng của các con sông khi bị con người tác động xấu một cách mạnh mẽ.
+ cho thấy sự độc đáo trong sử dụng từ ngữ của tác giả, gợi trí tưởng tượng phong phú cho người đọc.
Câu 5 (trang 106 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nếu văn bản không sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ thì hiệu quả biểu đạt của thông tin sẽ như thế nào?
Trả lời:
Nếu văn bản thiếu đi phương tiện phi ngôn ngữ thì hiệu quả biểu đạt thông tin sẽ giảm, không tạo ấn tượng mạnh và khiến người đọc khó hình dung hơn nội dung văn bản truyền tải.
Câu 6 (trang 106 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Xác định đề tài của văn bản. Đề tài ấy có ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh phát triển kinh tế – xã hội của vùng Đồng bằng sông Cửu Long hiện nay?
Trả lời:
– Đề tài: Sự tác động và khai thác quá mức của con người đối với dòng sông Mê Kông dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
– Đề tài này có ý nghĩa quan trọng, mang yếu tố sống còn trong bối cảnh phát triển kinh tế – xã hội của vùng Đồng bằng sông Cửu Long hiện nay.
Câu 7 (trang 106 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Bạn đánh giá như thế nào về quan điểm: “Mọi tác động qua lại giữa con người và dòng sông đều mang tính nhân quả, có tầm ảnh hưởng liên khu vực”.
Trả lời:
Tôi đánh giá rằng quan điểm này rất đúng. Sông là một phần quan trọng của môi trường sống và cung cấp nhiều lợi ích cho con người. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần phải nhớ rằng mọi tác động của chúng ta đều có thể gây ra hậu quả không mong muốn đối với môi trường và cộng đồng xung quanh. Chúng ta cần có trách nhiệm bảo vệ và quản lý tốt tài nguyên nước để đảm bảo sự cân bằng và phát triển bền vững.
Xem thêm các bài soạn văn lớp 12 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:
Thực hành tiếng Việt trang 99
Dòng Mê Kông “giận dữ”
Viết báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề tự nhiên hoặc xã hội
Trình bày báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề tự nhiên hoặc xã hội
Ôn tập trang 119
A. Ôn tập cuối học kì 2