Giải bài tập Lịch sử 12 Bài 1: Liên hợp quốc
Mở đầu trang 4 Lịch Sử 12: Vậy bối cảnh lịch sử và quá trình hình thành Liên hợp quốc như thế nào? Mục tiêu và uyên tắc hoạt động ra sao? Từ khi thành lập đến nay, Liên hợp quốc có những vai trò gì?
Lời giải:
♦ Bối cảnh ra đời:
+ Vào giai đoạn cuối của Chiến tranh thế giới thứ hai, các nước Đồng minh thấy sự cần thiết phải hợp tác để tiêu diệt chủ nghĩa phát xít, kết thúc chiến tranh, đồng thời xác lập một tổ chức quốc tế nhằm duy trì hoà bình và trật tự thế giới sau tranh.
+ Nhân dân thế giới có khát vọng được sống trong hòa bình.
♦ Quá trình ra đời:
+ Ngày 12-6-1941: Các nước Đồng mình ra Bản tuyên bố Luân Đôn, cam kết cùng hợp tác, cả trong chiến tranh và hoà bình.
+ Từ 28-11 đến 1-12-1943: Tại Hội nghị Tê-hê-ran (Iran), nguyên thủ ba nước: Liên Xô, Mỹ, Anh khẳng định quyết tâm thành lập Liên hợp quốc
+ Tháng 2-1945: Tại Hội nghị Ian-ta (Liên Xô), nguyên thủ ba nước Liên Xô, Mỹ, Anh thống nhất thành lập tổ chức Liên hợp quốc để duy trì hoà bình và an ninh quốc tế.
+ Từ 25-4 đến 26-6-1945: Đại diện 50 nước họp tại Xan Phran-xi-xcô (Mỹ) thông qua Hiến chương Liên hợp quốc.
+ Ngày 24-10-1945: Với sự phê chuẩn Hiến chương của các nước thành viên, Liên hợp quốc chính thức được thành lập.
♦ Mục tiêu:
– Duy trì hoà bình và an ninh quốc tế.
– Thúc đẩy quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc trên cơ sở tôn trọng quyền bình đẳng, quyền tự quyết dân tộc.
– Hợp tác quốc tế để giải quyết các vấn đề kinh tế, xã hội, văn hoá, nhân đạo, bảo đảm quyền con người và những quyền tự do cơ bản.
– Là trung tâm điều hoà hoạt động của các quốc gia vì những mục tiêu chung.
♦ Nguyên tắc hoạt động:
– Bình đẳng về chủ quyền của tất cả các quốc gia.
– Tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị của các quốc gia.
– Giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hoà bình.
– Từ bỏ đe doạ bằng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế.
– Không can thiệp vào công việc thuộc thẩm quyền nội bộ của các nước.
– Tôn trọng các nghĩa vụ quốc tế và luật pháp quốc tế.
♦ Vai trò:
– Duy trì hòa bình, an ninh thế giới
– Thúc đẩy phát triển
– Bảo đảm quyền con người, phát triển văn hoá, xã hội
1. Một số vấn đề cơ bản về Liên hợp quốc
Câu hỏi trang 5 Lịch Sử 12: Nêu bối cảnh lịch sử và quá trình hình thành Liên hợp quốc.
Lời giải:
– Bối cảnh ra đời của tổ chức Liên hợp quốc:
+ Vào giai đoạn cuối của Chiến tranh thế giới thứ hai, các nước Đồng minh thấy sự cần thiết phải hợp tác để tiêu diệt chủ nghĩa phát xít, kết thúc chiến tranh, đồng thời xác lập một tổ chức quốc tế nhằm duy trì hoà bình và trật tự thế giới sau tranh.
+ Nhân dân thế giới có khát vọng được sống trong hòa bình.
– Quá trình hình thành của tổ chức Liên hợp quốc: kéo dài từ năm 1941 đến năm 1945, trải qua nhiều sự kiện quan trọng.
+ Ngày 12-6-1941: Các nước Đồng mình ra Bản tuyên bố Luân Đôn, cam kết cùng hợp tác, cả trong chiến tranh và hoà bình.
+ Từ 28-11 đến 1-12-1943: Tại Hội nghị Tê-hê-ran (Iran), nguyên thủ ba nước: Liên Xô, Mỹ, Anh khẳng định quyết tâm thành lập Liên hợp quốc
+ Tháng 2-1945: Tại Hội nghị Ian-ta (Liên Xô), nguyên thủ ba nước Liên Xô, Mỹ, Anh thống nhất thành lập tổ chức Liên hợp quốc để duy trì hoà bình và an ninh quốc tế.
+ Từ 25-4 đến 26-6-1945: Đại diện 50 nước họp tại Xan Phran-xi-xcô (Mỹ) thông qua Hiến chương Liên hợp quốc.
+ Ngày 24-10-1945: Với sự phê chuẩn Hiến chương của các nước thành viên, Liên hợp quốc chính thức được thành lập.
Câu hỏi trang 6 Lịch Sử 12: Trình bày mục tiêu và nguyên tắc hoạt động cơ bản của Liên hợp quốc.
Lời giải:
♦ Mục tiêu: Hiến chương Liên hợp quốc xác định mục tiêu của tổ chức là:
– Duy trì hoà bình và an ninh quốc tế.
– Thúc đẩy quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc trên cơ sở tôn trọng quyền bình đẳng, quyền tự quyết dân tộc.
– Hợp tác quốc tế để giải quyết các vấn đề kinh tế, xã hội, văn hoá, nhân đạo, bảo đảm quyền con người và những quyền tự do cơ bản.
– Là trung tâm điều hoà hoạt động của các quốc gia vì những mục tiêu chung.
♦ Nguyên tắc hoạt động: Nguyên tắc hoạt động của Liên hợp quốc được thể hiện đầy đủ trong Điều 2, Hiến chương Liên hợp quốc, với những nội dung cơ bản là:
– Bình đẳng về chủ quyền của tất cả các quốc gia.
– Tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị của các quốc gia.
– Giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hoà bình.
– Từ bỏ đe doạ bằng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế.
– Không can thiệp vào công việc thuộc thẩm quyền nội bộ của các nước.
– Tôn trọng các nghĩa vụ quốc tế và luật pháp quốc tế.
2. Vai trò của Liên hợp quốc
Câu hỏi trang 8 Lịch Sử 12: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát các hình từ 4 đến 7, trình bày vai trò của Liên hợp quốc. Em ẩn tượng với vai trò nào? Vì sao?
Lời giải:
♦ Yêu cầu số 1: Vai trò của Liên hợp quốc
– Duy trì hoà bình, an ninh quốc tế
+ Ngăn chặn các cuộc xung đột; làm trung gian hoà giải các cuộc xung đột và khủng hoảng quốc tế tại nhiều khu vực trên thế giới; triển khai hoạt động gìn giữ hoà bình, tạo điều kiện để hoà bình được duy trì bền vững.
+ Góp phần ngăn chặn không để xảy ra một cuộc chiến tranh thế giới mới từ năm 1945 đến nay.
+ Soạn thảo và xây dựng một hệ thống các công ước quốc tế về giải trừ quân bị, chống chạy đua vũ trang, hạn chế vũ khí hạt nhân,… tạo khuôn khổ pháp lí cho việc ngăn chặn phổ biến vũ khí huỷ diệt hàng loạt.
+ Thúc đẩy quá trình phi thực dân hoá, thủ tiêu hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa thực dân, chấm dứt các hình thức của chế độ phân biệt chủng tộc.
– Thúc đẩy phát triển
+ Ưu tiên tạo môi trường thuận lợi để thúc đẩy hợp tác quốc tế về kinh tế, tài chính, thương mại, khoa học, kĩ thuật thông qua các chương trình, quỹ trực thuộc, các tổ chức chuyên môn và các tổ chức liên chính phủ.
+ Có nhiều chương trình hỗ trợ các nước về vốn, tri thức, kĩ thuật, nhân lực,… để phát triển kinh tế, nâng cao đời sống người dân, đặc biệt là đối với các nước đang phát triển.
+ Năm 2015, Liên hợp quốc thông qua Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững, đặt ra 17 mục tiêu, hành động mang tính toàn cầu đến năm 2030.
– Bảo đảm quyền con người, phát triển văn hoá, xã hội
+ Nỗ lực thúc đẩy việc xây dựng và kí kết những văn bản, điều ước quốc tế quan trọng nhằm bảo đảm quyền cơ bản của con người, xây dựng một thế giới an toàn hơn, công bằng hơn và tạo cơ hội phát triển cho tất cả mọi người.
+ Năm 2000, Liên hợp quốc đã đề ra Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỉ, nhằm xoá bỏ đói nghèo, hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học, tăng cường bình đẳng giới, phòng chống HIV/AIDS, sốt rét và các bệnh dịch khác, bảo đảm bền vững môi trường,…
+ Liên hợp quốc cũng có sự hỗ trợ hiệu quả đối với các nước trong quá trình phát triển văn hoá, xã hội, giáo dục, y tế.
♦ Yêu cầu số 2: (Tham khảo)
– Em ấn tượng nhất với vai trò duy trì hòa bình của Liên hợp quốc
– Vì:
+ Duy trì hòa bình, an ninh thế giới là một trong những mục tiêu hoạt động của Liên hợp quốc. Từ khi ra đời cho đến hiện nay, Liên hợp quốc đã có nhiều nỗ lực lớn để thực hiện mục tiêu đó.
+ Mặt khác, hòa bình đem đến nhiều giá trị to lớn và thiết thực cho sự phát triển của các quốc gia (nói chung) và từng cá nhân (nói tiêng). Do đó, hòa bình luôn là khát vọng của nhân dân thế giới. Vì vậy, việc góp phần vào duy trì hòa bình thế giới là một cống hiến to lớn, cao cả của Liên hợp quốc đối với nhân loại.
Luyện tập trang 8 Lịch Sử 12: Chọn 5 từ khoá thể hiện nguyên tắc hoạt động và 5 từ khoá thể hiện vai trò của Liên hợp quốc.
Lời giải:
– 5 từ khóa thể hiện nguyên tắc hoạt động của Liên hợp quốc:
+ Bình đẳng chủ quyền
+ Từ bỏ vũ lực.
+ Thượng tôn pháp luật.
+ Giải pháp hòa bình.
+ Không can thiệp vào công việc nội bộ
– 5 từ khóa thể hiện vai trò của Liên hợp quốc:
+ Duy trì hòa bình
+ Thúc đẩy phát triển
+ Đảm bảo nhân quyền.
+ Phát triển văn hóa, xã hội.
+ Mục tiêu phát triển Thiên niên kỉ.
Vận dụng trang 8 Lịch Sử 12: Sưu tầm tư liệu về một số cơ quan chuyên môn của Liên hợp quốc hoạt động tại Việt Nam. Giới thiệu tư liệu đó với thầy cô và bạn học.
Lời giải:
(*) Tham khảo: Một số hoạt động của Quỹ nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) tại Việt Nam
– Quỹ Nhi đồng của Liên hợp quốc là Tổ chức quốc tế thuộc hệ thống Liên hợp quốc, có tôn chỉ mục đích là bảo vệ và phục vụ các nhu cầu về sự sống còn, tồn tại và phát triển của trẻ em trên toàn thế giới.
– UNICEF có quan hệ với Việt Nam từ cuối năm 1975 trước khi Việt Nam trở thành thành viên của Liên hợp quốc (1977). Đây là một trong những tổ chức quốc tế đầu tiên có quan hệ với Việt Nam sau khi nước Việt Nam hoàn toàn thống nhất. Viện trợ của UNICEF đã góp đáng kể cho việc thực hiện chính sách bảo vệ và chăm sóc trẻ em ở nước ta.
– Một số chương trình hợp tác giữa Unicef và Việt Nam:
+ Giai đoạn 1975 – 1979: UNICEF thực hiện Hỗ trợ khẩn cấp cho Việt Nam với tổng Viện trợ 127 triệu đô la Mỹ. UNICEF giúp Chính phủ đáp ứng các nhu cầu do hậu quả chiến tranh, đồng thời hỗ trợ khả năng của Chính phủ để tự lực trong sản xuất các nguyên liệu và trang thiết bị cơ bản cần thiết cho các lĩnh vực phục vụ các yêu cầu của trẻ em.
+ Giai đoạn 1981 – 1983: UNICEF thực hiện chương trình Viện trợ cho trẻ em Việt Nam với tổng viện trợ 20 triệu đô la Mỹ, trong đó tập trung chủ yếu vào việc: cung cấp các dịch vụ cơ bản cho trẻ em trong lĩnh vực y tế, dinh dưỡng, cung cấp nước sạch ở nông thôn, chăm sóc trẻ em, giáo dục mẫu giáo và tiểu học
+ Giai đoạn 1983 – 1981: quan hệ hợp tác giữa UNICEF và Việt Nam được thể hiện chủ yếu thông qua: Chương trình hợp tác Việt Nam – UNICEF thứ 3 (1983 – 1987) trị giá 27 triệu đô la Mỹ và Chương trình lồng ghép thứ tư (1988 – 1991) trị giá 34 triệu đô la Mỹ theo hướng mở rộng các dịch vụ cơ bản và lồng ghép chương trình.
+ Giai đoạn 1991 – 2000: quan hệ hợp tác giữa UNICEF và Việt Nam được thể hiện chủ yếu thông qua: Chương trình hợp tác thứ năm (1991 – 1995) trị giá 42 triệu đô la Mỹ và Chương trình hợp tác thứ sáu (1996 -2000) với tổng viện trợ ban đầu là 135 triệu đô la Mỹ (44 triệu đô la từ Quĩ thường xuyên và 91 triệu đô la từ nguồn vận động), nhưng do UNICEF bị thiếu hụt về tài chính, Chương trình này bị cắt giảm 25%.
+ Từ năm 2000 – nay, UNICEF và Việt Nam tiếp tục có nhiều chương trình hợp tác sâu rộng trên nhiều lĩnh vực nhằm mục tiêu: chăm sóc, phục vụ và bảo vệ quyền lợi cho sự phát triển của trẻ em Việt Nam.
Xem thêm các bài giải bài tập Lịch sử lớp 12 Cánh diều hay, chi tiết khác:
Bài 1. Liên hợp quốc
Bài 2. Trật tự thế giới trong Chiến tranh lạnh
Bài 3. Trật tự thế giới sau Chiến tranh lạnh
Bài 4. Sự ra đời và phát triển của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN)
Bài 5. Cộng đồng ASEAN: từ ý tưởng đến hiện thực
Bài 6. Cách mạng tháng Tám năm 1945
