Soạn bài Nội dung ôn tập Tập 2
* Đọc hiểu văn bản
Câu 1 (trang 130 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Lập bảng so sánh những thể loại và kiểu văn bản đọc hiểu giữa hai sách Ngữ văn 12, tập một và tập hai.
Trả lời:
– Bảng so sánh theo thể loại:
|
Thể loại |
Tập 1 |
Tập 2 |
|
Truyện |
Truyện truyền kì và truyện ngắn hiện đại |
|
|
Kịch |
Hài kịch |
|
|
Kí |
Nhật kí, phóng sự, hồi kí |
Nhật kí bằng thơ |
|
Thơ |
Thơ lục bát, thơ bảy chữ, thơ thất ngôn bát cú đường luật |
Thơ hiện đại, Thơ tự do |
|
Tiểu thuyết |
|
Tiểu thuyết hiện đại |
|
Văn tế |
Văn tế |
|
|
Văn nghị luận |
Nghị luận xã hội, nghị luận văn học |
Văn bản thông tin |
– Bảng so sánh theo kiểu văn bản:
|
Kiểu văn bản |
Tập 1 |
Tập 2 |
|
Văn bản tự sự |
Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, Nhật kí đặng thùy trâm, Quyết định khó khăn nhất |
Vi hành, hạnh phúc của một tang gia,… |
|
Văn bản biểu cảm |
Việt Bắc; Tây tiến; Mưa xuân |
Đàn ghi ta của Lor-ca; Bài thơ của một người yêu nước mình; Thời gian |
|
Văn bản miêu tả |
Muối của rừng; Chiếc thuyền ngoài xa; Hai cõi U Minh |
Vi hành, đêm trăng và cây sồi |
|
Văn nghị luận |
Văn học và tác dụng chiều sâu trong việc xây dựng nhân cách văn hóa con người; Toàn cầu hóa và bản sắc văn hóa dân tộc |
Cách mạng công nghiệp 4.0 và vai trò của trí thức khoa học – công nghệ; Tin học có phải là khoa học,… |
Câu 2 (trang 130 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Cấu trúc và các nội dung chính của Bài 6 khác gì với các bài khác trong sách Ngữ văn 12, tập hai?
Trả lời:
Cấu trúc và các nội dung của Bài 6 đi theo một tác giả – Nguyễn Ái Quốc với nhiều thể loại của tác giả. Các bài khác đi theo một thể loại và tìm hiểu nhiều tác giả.
Câu 3 (trang 130 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chỉ ra và làm sáng tỏ một số đặc điểm của tiểu thuyết hiện đại, phong cách hiện thực và phong cách hiện đại qua các đoạn trích tiểu thuyết trong Bài 7.
Trả lời:
– Đặc điểm của tiểu thuyết hiện đại là phản ánh và góp phần giải quyết những vấn đề phức tạp, thời sự, cấp thiết của thời đại. Như trong “Hạnh phúc của một tang gia”, tác phẩm đã xây dựng bức tranh hiện thực về xã hội chạy theo lối sống Văn minh Âu hóa, vạch trần bản chất xã hội tư sản thành thị bấy giờ.
– Phong cách hiện thực trong văn học lấy việc miêu tả, tái hiện đời sống chính xác như nó vốn có làm nguyên tắc thẩm mĩ cơ bản. Trong “ánh sáng cứu rỗi”, tác giả miêu tả toán lính Mỹ một cách tỉ mỉ, chi tiết và cụ thể: “tên lính da đen mặc áo giáp, đầu đội sắt bọc lưới, chân dận bốt đờ xô, tay nắm đầu sợi dây da.”, – Phong cách hiện đại với nguyên tắc lấy việc phá vỡ các giới hạn và khuôn mẫu, dùng nhiều điểm nhìn trần thuật, kết cấu phi tuyến tính,… Trong “ánh sáng cứu rỗi” đó là sự thay đổi của thời gian, tạo nên kết cấu phi tuyến tính. Kiên trở về quá khứ, dòng hồi tưởng trỗi dậy, những cảm xúc kinh hoàng giờ chỉ có nỗi buồn mênh mang.
Câu 4 (trang 130 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Các văn bản thơ trong Bài 8 có đặc điểm nào chung về hình thức? Nêu một số lưu ý về cách đọc các văn bản ấy.
Trả lời:
– Đặc điểm chung về hình thức:
+ Đều là thể thơ tự do
+ Các dòng thơ dài ngắn khác nhau
+ Bài thơ không có dấu câu giữa các dòng thơ
– Một số lưu ý về cách đọc văn bản thơ:
+ Ghi lại cảm nhận ban đầu về bài thơ
+ Chú ý thêm những yếu tố như biểu tượng, yếu tố tượng trưng, siêu thực,…
Câu 5 (trang 130 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tác dụng của phần Tổng kết lịch sử văn học được nêu trong Bài 10. Phân tích yêu cầu của việc học nội dung này.
Trả lời:
– Tác dụng:
+ Hệ thống hoá các thời kì, giai đoạn văn học, qua đó có cái nhìn toàn diện hoặc so sánh, đánh giá văn học trong các thời kì hoặc từng giai đoạn.
+ Thể hiện mối quan hệ mật thiết giữa hiện thực đời sống và văn học thông qua sự tác động của bối cảnh lịch sử lên nền văn chương của thời kì đó.
– Yêu cầu:
+ Nhận biết và hệ thống hoá được những vấn đề cơ bản của lịch sử văn học Việt Nam
+ Vận dụng được kiến thức về lịch sử văn học và kĩ năng tra cứu để sắp xếp một số tác phẩm, tác giả lớn theo tiến trình lịch sử văn học
+ Biết đặt tác phẩm trong bối cảnh sáng tác và bối cảnh hiện tại để phân tích, đánh giá tác phẩm.
+ Trân trọng, giữ gìn và phát huy những giá trị của văn học Việt Nam, của tiếng Việt.
* Viết
Câu 6 (trang 130 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Yêu cầu về hình thức viết của các bài 6, 7, 8 và 9 trong sách Ngữ văn 12, tập hai có gì giống và khác nhau?
Trả lời:
– Giống: Yêu cầu về hình thức viết dạng bài nghị luận xã hội
Khác:
+ Bài 6: Viết bài nghị luận về quan niệm yêu nước tuổi trẻ
+ Bài 7: Viết thư trao đổi công việc hoặc một vấn đề đáng quan tâm
+ Bài 8: Viết bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm thơ
+ Bài 9: Viết bài phát biểu trong lễ phát động một phong trào hoặc một hoạt động xã hội.
* Nói và nghe
Câu 7 (trang 131 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Các nội dung chính được rèn luyện trong phần Nói và nghe ở sách Ngữ văn 12, tập hai là gì? Xác định kĩ năng trọng tâm trong phần nói và nghe của mỗi bài học.
Trả lời:
– Các nội dung chính được rèn luyện trong phần Nói và nghe
+ Rèn luyện nội dung, cách thức và thái độ, tình cảm khi nói, khi nghe
+ Thực hành quy trình: chuẩn bị, tìm ý và lập dàn ý, nói và nghe, kiểm tra và chỉnh sửa
– Kĩ năng trọng tâm trong phần nói và nghe của mỗi bài học:
+ Bài 6: Nghe thuyết trình một vấn đề xã hội
+ Bài 7: Tranh luận về một vấn đề có những ý kiến trái ngược nhau
+ Bài 8: Trình bày về so sánh, đánh giá hai tác phẩm thơ
+ Bài 9: Tranh luận về một vấn đề có những ý kiến trái ngược nhau
* Tiếng Việt
Câu 8 (trang 131 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Phân tích tác dụng của một trong các yếu tố: ngữ âm, từ vựng, các biện pháp tu từ, các kiểu câu,… trong một văn bản văn học tự chọn.
Trả lời:
* Trong bài “Tuyên ngôn Độc lập” của Nguyễn Ái Quốc:
– Từ ngữ: sử dụng các động từ mạnh như “thẳng tay chém giết”, “tắm trong bể máu”, “bóc lột nhân dân đến tận xương tủy”. Bằng cách sử dụng các hình ảnh này, Người đã bộc lộ rõ tính dã man, tàn bạo của bọn thực dân.
– Biện pháp tu từ: điệp từ, so sánh và liệt kê làm nổi bật sự tàn ác của Pháp đối với dân tộc ta, tăng giá trị biểu đạt cho tác phẩm :
+ Biện pháp tu từ so sánh: “nhà tù nhiều hơn trường học”
+ Biện pháp điệp từ “chúng”
+ Biện pháp liệt kê: Liệt kê những hành động tàn bạo của quân xâm lược đối với nhân dân ta “chúng lập ra….Chúng thẳng tay….Chúng tắm các cuộc…”
– Cấu trúc câu: Cách sử dụng câu văn ngắn gọn, rõ ràng giúp truyền đạt thông tin một cách nhanh chóng, dễ hiểu, tạo nên giọng điệu của sự kêu gọi mạnh mẽ.
– Câu khẳng định: Lời tuyên bố với cả thế giới về nền độc lập của dân tộc ta: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập…”
Câu 9 (trang 131 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nội dung tổng kết tiếng Việt và tổng kết phương pháp đọc, viết, nói, nghe ở Bài 10 có tác dụng gì?
Trả lời:
– Tác dụng:
+ Hệ thống hoá kiến thức về tiếng Việt đã học ở Trung học phổ thông
+ Nhắc lại các nội dung chính được rèn luyện trong phần đọc, viết, nói, nghe, giúp ôn lại kiến thức và biết cách vận dụng các kĩ năng đọc hiểu, viết, nói – nghe vào học tập, sinh hoạt hằng ngày.
ĐỊNH HƯỚNG ĐÁNH GIÁ
|
Nội dung |
– Kiểm tra, đánh giá năng lực đọc hiểu và viết văn bản. – Các kiến thức và kĩ năng đã học được yêu cầu vận dụng vào tình huống mới, với ngữ liệu mới tương tự các ngữ liệu đã học. – Khuyến khích sự sáng tạo trong ý tưởng và thể hiện, trình bày. |
|
Hình thức |
– Thời lượng làm bài đánh giá trong 120 phút – Phạm vi kiến thức đã học trong sách Ngữ văn 12, tập hai. – Yêu cầu đọc hiểu một văn bản mới có thể loại hoặc kiểu văn bản như các văn bản đã học thuộc ba loại: văn bản văn học, văn bản nghị luận và văn bản thông tin. – Câu hỏi đọc hiểu yêu cầu viết tự luận (câu trả lời ngắn). – Đánh giá năng lực viết qua một đoạn hoặc bài văn ngắn với hình thức như nghị luận về quan niệm yêu nước của tuổi trẻ; so sánh, đánh giá hai tác phẩm thơ; hoặc bài phát biểu trong lễ phát động một phong trào hoặc một hoạt động xã hội;… |
Xem thêm các bài soạn văn lớp 12 Cánh diều hay, chi tiết khác:
Hướng dẫn tự học trang 113
I. Tổng kết lịch sử văn học
II. Tổng kết tiếng Việt
III. Tổng kết phương pháp đọc, viết, nói và nghe
Nội dung ôn tập
Tự đánh giá cuối học kì 2