Soạn bài Thực hành tiếng Việt lớp 12 trang 53 Tập 2
Câu 1 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tìm biện pháp tu từ nghịch ngữ được Vũ Trọng Phụng sử dụng trong các ngữ liệu sau (trích từ tiểu thuyết Số đỏ):
a) Người ta đã nghĩ đến cả thuốc thánh đền Bia vừa mới chữa một người ho lao và một người cảm thương hàn bằng bùn đen và cứt trâu, công hiệu đến nỗi họ mất mạng, và quan trên lại điều tra rằng có một tụi cường hào tổ chức ra thánh, mà tụi cường hào ấy lại ăn cắp tiền quỹ nữa, nên tự nhiên cũng hết thiêng liêng… Những việc trắc trở như thế đã làm cho ông già hơn tám mươi tuổi phải chết một cách bình tĩnh.
b) Sáng hôm sau, đúng 7 giờ thì cất đám. Hai viên cảnh sát thuộc bộ thứ 18 là Min Đơ và Min Toa đã được thuê giữ trật tự cho đám ma. Giữa lúc không có ai đáng phạt mà phạt, đương buồn rầu như những nhà buôn sắp vỡ nợ, mấy ông cảnh binh này được có đám thuê thì sung sướng cực điểm, đã trông nom rất hết lòng. Thành thử tang gia ai cũng vui vẻ cả, trừ một Tuyết.
c) Thấy không “giới thiệu” bà Phó nữa thì hỏng, Xuân lại nói:
– Đây là bà Phán, một phụ nữ đã thủ tiết với hai đời chồng, một bậc mẹ hiền, có công với làng thể thao!
d) Xuân Tóc Đỏ chỉ nghe lỏm được có thể. Ở quầy bên cạnh, từ đấy trở đi chỉ còn thấy tiếng đũa bát lạch cạch, vì hai người thám tử đã nhất định giữ kín những bí mật đã hở.
Trả lời:
a) Biện pháp tu từ nghịch ngữ:
– “công hiệu đến nỗi họ mất mạng”
– “Những việc trắc trở như thế đã làm cho ông già hơn tám mươi tuổi phải chết một cách bình tĩnh.”
b) Biện pháp tu từ nghịch ngữ : Giữa lúc không có ai đáng phạt mà phạt
c) Biện pháp tu từ nghịch ngữ:
– Một phụ nữ đã thủ tiết với hai đời chồng,
– Một bậc mẹ hiền, có công với làng thể thao!
d) Biện pháp tu từ nghịch ngữ: giữ kín những bí mật đã hở.
Câu 2 (trang 54 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tìm và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nghịch ngữ trong các ngữ liệu sau:
a) Phải viết thôi! Viết để quên đi, viết để nhớ lại. […] Cần phải viết về những người thân yêu cũng như về những con người xa lạ hằng ngày nườm nượp qua đường vô tình trở thành những chứng nhân của cuộc đời nhau. (Bảo Ninh)
b) Sự sống nảy sinh từ trong cái chết, hạnh phúc hiện hình từ trong những hi sinh, gian khổ, ở đời này không có con đường cùng, chỉ có những ranh giới, điều cốt yếu là phải có sức mạnh để bước qua những ranh giới ấy. (Nguyễn Khải)
c) Rồi y sẽ chết mà chưa làm gì cả, chết mà chưa sống!… Nghĩ thế thì thấy nghẹn ngào, thấy uất ức vô cùng! Không! Y sẽ không chịu về quê. Y sẽ đi bất cứ đâu, mặc rủi may, sống bất cứ thể nào và chết thế nào cũng được. Chết là thường. Chết ngay trong lúc sống mới thật là nhục nhã. (Nam Cao)
Trả lời:
a)
– Biện pháp tu từ nghịch ngữ: Viết để quên đi, viết để nhớ lại
– Tác dụng: Gây ấn tượng mạnh nhằm mang lại nhận thức đa chiều, mới mẻ về chiến tranh. Viết lại cũng chính là gợi lại những hồi ức đau thương của cuộc chiến nhưng cũng gợi về những tình cảm thiêng liêng. Viết để quên đi những đau thương nhưng để nhớ về những con người cao cả, đã hy sinh thầm lặng quên mình.
b)
– Biện pháp tu từ nghịch ngữ: “Sự sống nảy sinh từ trong cái chết, hạnh phúc hiện hình từ trong những hi sinh, gian khổ”
– Tác dụng: Thể hiện sự giao hòa giữa những điều đối lập: sự sống – cái chết; hạnh phúc – gian khổ, đưa đến bài học lớn lao về cuộc sống. Trước những khó khăn, thử thách, chúng ta không nên từ bỏ, mà hãy dũng cảm bước qua và tiến lên trên con đường riêng của mình.
c)
– Biện pháp tu từ nghịch ngữ: “chết mà chưa sống”
– Tác dụng: Nhấn mạnh vào nỗi bi kịch của nhân vật. Cả cuộc đời anh bị cái nghèo bám riết không thể làm gì được. Anh sợ rằng mình sẽ “chết mà chưa sống” tức sẽ chết mà chưa kịp làm gì cho cuộc đời của mình.
Câu 3 (trang 54 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Khảo sát các tiêu đề bài viết hoặc nội dung quảng cáo chứa nghịch ngữ trên báo chí điện tử và các phương tiện truyền thông khác.
Mềm mại mà mạnh mẽ (Quảng cáo sữa tắm).
Trả lời:
– “Thử chết để sống tốt hơn” (Báo Người lao động)
– “Có cái chết hóa thành bất tử” (Báo Thanh niên)
– “Ngọt ngào và cay đắng” ( Báo Pháp luật TP.HCM)
– “Nhìn xa để hiểu gần”
Câu 4 (trang 54 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) về một tác phẩm văn học (hoặc một bộ phim, một ca khúc, một hiện tượng xã hội,…) mà em yêu thích. Đặt tiêu đề cho đoạn văn bằng một biểu thức nghịch ngữ.
Trả lời:
– Tiêu đề: Thất bại là mẹ thành công
Trong cuộc sống, trên con đường trưởng thành, chúng ta sẽ không tránh khỏi những lần thất bại, vấp ngã. Nhưng lựa chọn bỏ cuộc hay đứng lên đi tiếp lại là ý chí của mỗi người. Thất bại là điều sẽ luôn xảy ra với mọi người, thất bại không có nghĩa là bản thân chúng ta yếu kém. Nếu không có thất bại chúng ta sẽ không rút ra được bài học kinh nghiệm và không có được thành công. Như một đứa trẻ mới chập chững tập đi chắn sẽ nhiều lần vấp ngã, nhưng cuối cùng cũng từ những vấp ngã đó mà dần vững vàng hơn. Vì vậy, con người ta cần vượt qua thất bại, rút ra nhiều bài học quý giá cho bản thân, từ đó tích lũy được kinh nghiệm sống hướng đến mục tiêu và ta sẽ có được thành công.
Xem thêm các bài soạn văn lớp 12 Cánh diều hay, chi tiết khác:
Thực hành đọc hiểu: Thiếu nữ và cây sồi già bên đường
Thực hành tiếng Việt trang 53
Viết thư trao đổi công việc hoặc một vấn đề đáng quan tâm
Tranh luận về một vấn đề có những ý kiến trái ngược nhau
Tự đánh giá: Con người không thể bị đánh bại
Hướng dẫn tự học trang 63