Soạn bài Thực hành tiếng Việt lớp 12 trang 13 Tập 2
Câu 1 (trang 13 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Màu xanh được miêu tả trong các đoạn thơ sau có gì đặc biệt?
а.
Sao anh không về chơi thôn Vĩ?
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên.
Vườn ai mướt quá, xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền.
(Hàn Mặc Tử, Đây thôn Vĩ Dạ)
b.
Ta còn em một màu xanh thời gian
Một màu xám hư vô
Chợt nhòe
Chợt hiện
(Phan Vũ, Hà Nội – Phố)
c.
Trời thì xanh như rút ruột mà xanh
Cây thì biếc như vặn mình mà biếc
(Thi Hoàng, Ở giữa cây và nền trời)
d.
Cỏ non xanh rợn chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
(Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Trả lời:
Sự đặc biệt của màu xanh được miêu tả trong các đoạn thơ:
a. Màu xanh: màu của cây cối xanh tốt, màu xanh của sự vật.
b. Màu xanh: màu của thời gian, thời gian vẫn còn nhiều.
c. Màu xanh: màu của bầu trời
d. Màu xanh: màu của sự vật, cây cỏ.
Câu 2 (trang 13 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Trong tiếng Việt có những từ ngữ được cấu tạo theo mô hình: ngân hàng + X (như ngân hàng đề thi,…). Hãy tìm thêm những từ ngữ được cấu tạo theo mô hình này.
Trả lời:
vô + x: vô học, vô ích, vô dụng, vô lại, vô nghĩa,…
bất + x: bất hợp lý, bất nhân, bất nghĩa, bất công,…
Câu 3 (trang 13 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Cho câu sau:
Nê-pan (Nepal) có 8 ngọn núi cao nhất thế giới, nối tiếng với các vùng ngoại ô, công viên quốc gia, những cánh rừng tuyệt đẹp, phù hợp với hoạt động thám hiểm, du lịch, đi bộ đường dài (trekking).
(Minh Huyền, Nê-pan cấm du khách trekking một mình, https://tuoitre.un/nepal-cam-du-khach-trekking-mot-minh-202303141316296.htm)
a. Vì sao người viết lại sử dụng từ trekking mà không phải là một từ ngữ tiếng Việt có nghĩa tương đương trong tiêu đề và bài viết?
b. Tìm thêm những từ ngữ tiếng nước ngoài trong lĩnh vực du lịch.
c. Theo bạn, việc sử dụng những từ ngữ tiếng nước ngoài này có ảnh hưởng đến việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt hay không? Vì sao bạn nhận xét như vậy?
Trả lời:
a. Người viết sử dụng từ trekking mà không phải là một từ ngữ tiếng Việt có nghĩa tương đương để chú giải để đảm bảo được tính liên kết, ngắn gọn.
b. Những từ ngữ tiếng nước ngoài trong lĩnh vực du lịch:
– Domestic travel: Du lịch trong nước
– Adventure travel: Du lịch mạo hiểm, dành cho những bạn trẻ thích phiêu lưu
– Kayaking: Loại hình khám phá mà du khách trực tiếp tham gia chèo thuyền, vượt qua các ghềnh thác hoặc khu vực biển.
– Diving tour: Du lịch ngắm san hô, cá, lặn biển
c. Việc sử dụng những từ ngữ tiếng nước ngoài không ảnh hưởng đến việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt. Vì:
+ Thực tế, việc sử dụng các từ ngữ tiếng nước ngoài có thể làm cho tiếng Việt trở nên phong phú và đa dạng hơn.
+ Ngoài ra, việc sử dụng các từ ngữ tiếng nước ngoài cũng có thể giúp chúng ta tiếp cận với kiến thức và văn hóa của các quốc gia khác.
+ Tuy nhiên, chúng ta cần cân nhắc và sử dụng các từ ngữ này một cách phù hợp và không làm mất đi giá trị của tiếng Việt.
Câu 4 (trang 14 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Vì sao có nhiều từ ngữ tiếng nước ngoài (như album, email, file,…) được người Việt ưa dùng trong nhiều bối cảnh giao tiếp, trong khi vẫn có giải pháp thay thế (ví dụ: dùng tập ảnh thay cho album, thư điện tử thay cho email, tập tin thay cho file)?
Trả lời:
– Lý do khiến người Việt ưa dùng nhiều từ ngữ tiếng nước ngoài trong giao tiếp là:
+ sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông, khiến việc tiếp cận và tiêu thụ nội dung nước ngoài trở nên dễ dàng hơn.
+ sử dụng các từ ngữ tiếng nước ngoài cũng có thể mang lại sự hiện đại và thời thượng trong giao tiếp.
+ một số từ ngữ tiếng nước ngoài cũng có ý nghĩa sâu sắc hoặc không thể tìm thấy từ tương đương trong tiếng Việt, do đó người Việt thường sử dụng chúng để truyền đạt ý nghĩa một cách chính xác và rõ ràng hơn.
Câu 5 (trang 14 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Xác định nghĩa của từ ngữ được in đậm trong các trường họp sau. Trong các trường hợp này, trường hợp nào từ ngữ được dùng theo nghĩa mới?
a. Nơi đây, vào mùa đông lạnh giá, các dòng sông đóng băng và những ngọn núi phủ tuyết trắng xóa tạo nên một khung cảnh vô cùng ấn tượng.
b. Đây là nguyên nhân chính khiến cho thị trường bất động sản đóng băng.
Trả lời:
– Nghĩa từ đóng băng trong câu a: (nước) kết đọng lại thành tảng lớn ở những nơi có khí hậu rất lạnh.
– Nghĩa từ đóng băng trong câu b: ở trạng thái ngừng hẳn lại, không tiến triển, không hoạt động được do chịu sự tác động nào đó.
– Trường hợp đóng băng trong câu b được dùng theo nghĩa mới.
Câu 6 (trang 14 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chỉ ra sự độc đáo trong cách kết hợp từ ngữ ở đoạn trích sau (chú ý các cụm từ/ câu được in đậm):
tiếng ghi ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi ta ròng ròng
máu chảy
không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
(Thanh Thảo, Đàn ghi ta của Lor-ca)
Trả lời:
Sự độc đáo trong cách kết hợp từ ngữ
– tiếng ghi ta nâu: màu của đất, màu cây đàn, màu làn da,… gợi sự trầm tư, suy nghĩ.
– tiếng ghi ta lá xanh: màu của sự sống, cây cỏ gợi thiết tha, hi vọng.
– tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan: bàng hoàng, tức tưởi.
– tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy: gợi sự đau đớn, nghẹn ngào.
– Không ai chôn cất tiếng đàn: nỗi xót thương cái chết của một thiên tài, xót tiếc cho hành trình cách tân dang dở của Lor-ca và nghệ thuật Tây Ban Nha
→ Cách kết hợp từ ngữ giàu hình ảnh (tượng trưng siêu thực) cùng ẩn dụ chuyển đổi cảm giác đã mang lại cho đoạn thơ nhiều màu sắc của tình cảm.
* Từ đọc đến viết
Câu hỏi (trang 14 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Viết một đoạn văn khoảng (150 chữ) về một vài hình ảnh bạn ấn tượng nhất trong hai bài thơ vừa học.
Trả lời:
Đàn ghi ta của Lor-ca là tiếng lòng đầy ngưỡng mộ cũng như cảm thương cho số phận bất hạnh của người nghệ sĩ thiên tài Lor-ca. Thanh Thảo còn thể hiện xuất sắc hình tượng tiếng đàn – biểu tượng nghệ thuật giàu ý nghĩa. Ta gặp những Tiếng đàn bọt nước, tiếng ghi-ta nâu, tiếng ghi-ta lá xanh, tiếng ghi-ta tròn, tiếng ghita ròng ròng máu chảy, về miền đơn độc, vầng trăng chếnh choáng, chôn cất tiếng đàn, đường chỉ tay, dòng sông rộng… Bằng chính tiếng đàn ghi ta để giãi bày nỗi đau buồn và khát vọng yêu thương của nhân dân mình. Nhiều thi ảnh được tượng trưng hoá, khiến chúng có dạng một hình thể chứa nhiều hình ảnh. Qua tiếng đàn người đọc cũng cảm nhận được vẻ đẹp của hình tượng Lor-ca và biểu tượng nghệ thuật Lor-ca trong mạch cảm xúc và suy tư đa chiều, vừa sâu sắc, vừa mãnh liệt của tác giả. Được cảm nhận từ nhiều góc độ và đa chiều Lorca hiện ra với hình tượng yêu tự do và ông là một nghệ sĩ cô đơn. Bài thơ Đàn ghi ta của Lorca đã làm sống lại huyền thoại về một con người, một nghệ sĩ, một chiến sĩ của đất nước có truyền thống âm nhạc, thi ca.
Xem thêm các bài soạn văn lớp 12 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:
San-va-đo Đa-li và Sự dai dẳng của kí ức
Thực hành tiếng Việt trang 13
Tự do
Viết bài văn nghị luận về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ
Trao đổi về một vấn đề liên quan đến cơ hội và thách thức đối với đất nước
Ôn tập trang 22