a. Tiá»u sá»
– An-tôn Sê-khá»p (1860-1904) sinh ra và lá»n lên trong má»t gia Äình buôn bán nhá» tại thá» trấn Ta-gan-rá»c, miá»n nam nưá»c Nga.
– Ãng bắt Äầu sáng tác truyá»n ngắn và ká»ch ngay khi theo há»c ngà nh Y tại Trưá»ng Äại há»c Tá»ng hợp Mát-xcÆ¡-va từ nÄm 1879.
– Äến khoảng những nÄm 1890, Sê-khá»p Äã ÄÆ°á»£c thừa nháºn là má»t trong những nhà vÄn lá»n nhất cá»§a vÄn há»c Nga.
– NÄm 1904, ông qua Äá»i vì bá»nh lao phá»i tại má»t khu Äiá»u dưỡng á» nưá»c Äức.
An-tôn Sê-khá»p (1860-1904)
b. Sá»± nghiá»p sáng tác
– Phần lá»n truyá»n ngắn cá»§a ông là những truyá»n không có chuyá»n, má» Äầu thưá»ng dẫn ngưá»i Äá»c nháºp thẳng và o khung cảnh câu chuyá»n, tâm trạng nhân váºt, kết thúc thưá»ng gây cảm giác “chưa có chuyá»n gì xảy ra cả” như trong má»t sá»± Äợi chá» khắc khoải.
– Tầm ảnh hưá»ng và sức lan toả từ sáng tác cá»§a Sê-khá»p cho Äến ngà y nay vẫn hết sức lá»n lao.
a. Xuất xứ
– Truyá»n ngắn Má»t chuyá»n Äùa nho nhá» cá»§a Sê-khá»p in lần Äầu tiên trên tạp chà Dế mèn cá»§a Nga, sá» 10, ra ngà y 12/3/1886.
– NÄm 1899, Sê-khá»p chá»nh lÃ, bá» sung má»t sá» câu chữ, thay Äá»i phần kết truyá»n Äá» ÄÆ°a và o tuyá»n táºp Truyá»n ngắn Sê-khá»p, dá»ch giả Phan Há»ng Giang chuyá»n ngữ Má»t chuyá»n Äùa nho nhá» từ bản tiếng Nga thuá»c tuyá»n táºp nà y.
b. Ngôi ká» chuyá»n
VÄn bản sá» dụng ngôi ká» là ngôi thứ nhất, ngưá»i ká» chuyá»n xưng âtôiâ. Lá»i ká» xuất phát chá»§ yếu từ Äiá»m nhìn âlúc Äóâ, tại thá»i Äiá»m khi mà nhân váºt âtôiâ bắt Äầu trò Äùa cá»§a mình, nói âtôi yêu emâ vá»i Na-Äi-a má»i khi Äi trượt tuyết.
c. BỠcục
Bá» cục gá»m 5 phần:
– Phần má»t (từ Äầu Äến ââ¦chÄm chú nhìn chiếc gÄng tay cá»§a mìnhâ: lần Äầu tiên trượt tuyết và khá»i Äầu cá»§a trò Äùa câu nói âNa-Äi-a, tôi yêu em!â cá»§a nhân váºt âtôiâ.
– Phần hai (tiếp theo Äến ââ¦sợ hãi như những lần trưá»câ): lần thứ hai trượt tuyết và sá»± thắc mắc, tò mò ai là ngưá»i nói câu Äó vá»i Na-Äi-a.
– Phần ba (tiếp theo Äến ââ¦cá»t sao say lÃ ÄÆ°á»£câ): những lần trượt tuyết tiếp theo cá»§a hai nhân váºt và sá»± say mê câu nói ngá»t ngà o ấy cá»§a Na-Äi-a.
– Phần bá»n (tiếp theo Äến ââ¦trá» và o nhà xếp Äá» Äạcâ): lần trượt tuyết má»t mình cá»§a Na-Äi-a và tâm trạng cá»§a hai nhân váºt khi trò Äùa kết thúc bá»i câu nói âtôi yêu emâ cuá»i cùng.
– Phần cuá»i (còn lại): tâm trạng cá»§a nhân váºt âtôiâ khi ká» vá» cuá»c sá»ng hiá»n tại cá»§a Na-Äi-a và cá»§a mình.
c. Tóm tắt vÄn bản
VÄn bản Má»t chuyá»n Äùa nho nhá» ká» vá» câu chuyá»n nhân váºt tôi vá»i cô nà ng Na-Äi-a. Nhân váºt tôi trong má»t buá»i trưa mùa Äông Äã rá»§ Na-Äi-a chÆ¡i trượt tuyết và khi trượt xuá»ng dá»c, anh Äã nói Äùa âNa-Äi-a, anh yêu emâ. Na-Äi-a bÄn khoÄn không biết ai Äã nói câu nói ấy và nà ng Äã cá» gom góp tất cả sá»± can Äảm Äá» trượt tuyết từ trên Äá»nh dá»c, hết lần nà y Äến lần khác, má»t viá»c mà lúc bình thưá»ng có các và ng cô cÅ©ng chẳng là m, chá» Äá» ÄÆ°á»£c nghe câu: âNa-Äi-a, anh yêu emâ. Nà ng không biết câu nói ấy là gió nói hay nhân váºt tôi nói, sá»± nữ tÃnh Äã khiến nà ng ngại ngùng không dám há»i và rá»i nà ng Äắm chìm trong sá»± ngá»t ngà o cá»§a câu nói ấy, nà ng sá»ng mà không thá» thiếu nó. Cuá»i cùng, nà ng vẫn không biết ai là ngưá»i nói và cÅ©ng không còn ÄÆ°á»£c nghe câu nói ấy sau khi nhân váºt tôi Äi Petersburg nhưng Äiá»u ấy Äã trá» thà nh ká»· niá»m hạnh phúc nhất, xúc Äá»ng nhất, Äẹp Äẽ nhất trong Äá»i nà ng.
– Luôn Äá»ng cảm vá»i Na-Äi-a vá» ná»i sợ cá»§a nà ng má»i khi nhắc Äến trượt tuyết trong lần Äầu tiên.
– Những lần trượt tuyết sau hà nh Äá»ng, cá» chá», lá»i nói cho thấy nhân váºt âtôiâ không còn khả nÄng Äá»ng cảm vá»i Na-Äi-a nữa là :
+ Hà nh Äá»ng thá» Æ¡ Äứng nhìn Na-Äi-a tá»± leo lên những báºc thang và trượt tuyết má»t mình trong ná»i sợ hãi.
+ Những cá» chá» xa cách, Äứng nhìn nà ng từ xa và lá»i nói thì lãnh Äạm, không còn sá»± ná»ng nhiá»t, Äắm say như xưa nữa.
– Nhân váºt âtôiâ cÅ©ng là ngưá»i mất mát sau trò Äùa cá»§a mình vì tuy anh bà y ra trò Äùa nhưng nó lại không mang Äến kết quả tá»t Äẹp gì. Na-Äi-a vẫn không biết ai là ngưá»i nói câu nói ấy và anh vẫn chưa tháºt sá»± bà y tá» tấm lòng mình vá»i nà ng Äá» rá»i phải Äi xa trong sá»± u sầu.
– Nhiá»u nÄm sau, nhân váºt tôi có tâm trạng phức tạp, má»t sá»± bÄn khoÄn và hÆ¡i chút hoà i niá»m.
– Na-Äi-a sợ má»i khi nhắc Äến trượt tuyết, ná»i sợ Äá» cao khi Äứng trên quả Äá»i nhìn xuá»ng giá»ng như nhìn má»t vá»±c sâu vô hạn váºy.Nó là cái cảm giác ghê sợ, sợ cái cảm giác bá» lao xuá»ng dá»c không phanh.
– Na-Äi-a sau khi nghe câu nói Äùa âNa-Äi-a, anh yêu em!â thì âkhông muá»n tin rằng gió Äã nói Äiá»u ấyâ vì gió không biết nói, không thá» nói ÄÆ°á»£c những Äiá»u ấy.
– Câu nói âNa-Äi-a, anh yêu em!â có ý nghÄ©a quan trá»ng vá»i Na-Äi-a, câu nói có sá»± mê hoặc to lá»n khiến nà ng say Äắm Äến ná»i không thá» sá»ng thiếu nó ÄÆ°á»£c, nà ng thưá»ng xuyên Äi trượt tuyết chá» Äá» có thá» nghe câu nói ấy.
– Na-Äi-a bất chấp ná»i sợ, quyết Äá»nh ngá»i và o xe trượt xuá»ng âmá»t mìnhâ Äá» âthá» xem có còn nghe thấy những lá»i ngá»t ngà o say Äắm ấy nữa khôngâ vì nà ng muá»n tìm kiếm câu trả lá»i rằng liá»u gió có phải là ngưá»i nói câu ấy vá»i mình không hay nhân váºt âtôiâ má»i là chá»§ nhân câu nói.
– Nhiá»u nÄm sau, Na-Äi-a Äã có hạnh phúc cá»§a riêng mình và câu nói ấy Äã trá» thà nh má»t ká» niá»m Äẹp vá»i nà ng, còn nhân váºt âtôiâ vẫn chưa hiá»u ÄÆ°á»£c lý do bản thân bà y ra trò Äùa Äó.
1.2.3. à nghÄ©a cá»§a hình ảnh âhà ng rà o cao có Äinh nhá»nâ
– Hình ảnh âhà ng rà o cao có Äinh nhá»nâ như má»t bức tưá»ng má»ng ngÄn cách hai nhân váºt, dù hai ngưá»i chá» cách nhau bá»i má»t hà ng rà o nhưng lại như cách nhau bá»i mấy ngôi nhà .
– Hà nh Äá»ng âghé nhìn qua khe há»â cá»§a nhân váºt âtôiâ mang theo sá»± tò mò không biết Na-Äi-a Äang là m gì, nghÄ© gì và nhân váºt âtôiâ có má»t tâm trạng phức tạp khi nhìn thấy khuôn mặt rầu rÄ© cá»§a Na-Äi-a.
=>Chi tiết nà y Äá»u thá» hiá»n ná»i niá»m u sầu, má»t tâm trạng phức tạp cá»§a nhân váºt âtôiâ, hai nhân váºt chá» cách nhau bá»i má»t hà ng rà o nhưng há» như bá» ngÄn cách á» hai thế giá»i, khó có thá» chạm Äến nhau.
Truyá»n ngắn ká» vá» câu nói Äùa cá»§a nhân váºt tôi vá»i Na-Äi-a trong lần trượt tuyết Äầu tiên cùng nhau nhưng lại trá» thà nh há»i ức cá»§a hai ngưá»i trong suá»t cuá»c Äá»i. Thông qua ká» niá»m cá»§a tác giả, gợi nhá» lại trò Äùa vá» câu nói âtôi yêu emâ như má»t cách gá»i gắm tình cảm cá»§a mình Äến ngưá»i con gái ấy.
– Ngôi ká» thứ nhất vá»i Äiá»m nhìn Äa chiá»u
– Ngôn ngữ tá»± nhiên, dá» hiá»u
– Sá» dụng nhiá»u hình ảnh biá»u tượng ý nghÄ©a sâu sắc
Bà i táºp: Dá»±a và o vÄn bản Má»t chuyá»n Äùa nho nhá» – An-tôn Sê-khá»p, theo em nhân váºt Na-dia có sợ trượt tuyết tháºt không? Vì sao nà ng xÄm xÄm trượt tuyết má»t mình?
Hưá»ng dẫn giải:
– Äá»c kÄ© câu phần má»t và hai vÄn bản Má»t chuyá»n Äùa nho nhá» – An-tôn Sê-khá»p
– Chú ý những câu miêu tả hà nh Äá»ng cá»§a nhân váºt Na-Äi-a
– Kết hợp cảm nháºn cá»§a bản thân Äá» trả lá»i câu há»i
Lá»i giải chi tiết:
– Trong vÄn bản Má»t chuyá»n Äùa nho nhá» – An-tôn Sê-khá»p, các chi tiết truyá»n cho thấy Na-Äi-a là ngưá»i có ná»i sợ má»i khi nhắc Äến trượt tuyết, ná»i sợ Äá» cao khi Äứng trên quả Äá»i nhìn xuá»ng giá»ng như nhìn má»t vá»±c sâu vô hạn váºy. Nó là cái cảm giác ghê sợ, sợ cái cảm giác bá» lao xuá»ng dá»c không phanh.
– Mặc dù Na-Äi-a rất sợ, nà ng run rẩy, sợ hãi nhưng vẫn xÄm xÄm Äi bưá»c lên báºc thang lên Äá»nh Äá»i và quyết Äá»nh má»t mình trượt xuá»ng dưá»i Äá» xem có còn nghe thấy câu nói ấy không. Bá»i Na-Äi-a âkhông muá»n tin rằng gió Äã nói Äiá»u ấyâ vì gió không biết nói, không thá» nói ÄÆ°á»£c những Äiá»u ấy và nà ng không biết ai là ngưá»i nói nhưng trong tâm nà ng nghÄ© rằng âtôiâ nói Äiá»u ấy và không muá»n tin gió nói Äiá»u ấy.